ขุมทรัพย์จากพระโอษฐ์
ภาคหนึ่ง ผู้ชี้ขุมทรัพย์
หมวดที่ ๒
ว่าด้วยการไม่สังวร ๑๕ เรื่อง
____________
เสียขวัญตั้งแต่ได้ยินเสียงโห่ร้อง
ภิกษุ ท. ! นักรบอาชีพบางประเภททนต่อผงคลีได้, ทนต่อยอดธงชัยได้,
แต่พอสักว่าได้ยินเสียงโห่ร้องของข้าศึกแล้ว ก็ขวัญหนี ครั่นคร้าม
หวั่นหวาดจนสะกดใจไม่อยู่ ไม่อาจจะเข้าต่อต้านสงคราม.
นักรบอาชีพบางประเภทในกรณีนี้เป็นเช่นนี้
เป็นนักรบอาชีพประเภทที่สาม มีอยู่ในโลก หาได้ในโลก . . .
ภิกษุ ท. ! นักบวชเปรียบด้วยนักรบอาชีพเช่นนี้ ก็มีอยู่ในหมู่ภิกษุ
หาได้ในหมู่ภิกษุเหมือนกัน. ในกรณีนี้คือ ภิกษุทนต่อ “ผงคลี”
ทนต่อ “ยอดธงชัยของข้าศึก” ได้,
แต่พอสักว่าได้ยิน “เสียงโห่ร้องของข้าศึก”เข้าแล้ว ก็ระย่อท้อถอย
ระทมระทด หวั่นหวาดจนสะกดใจไม่อยู่ ไม่อาจจะสืบพรหมจรรย์ต่อไปได้
เปิดเผยถึงความเป็นผู้หมดกำลังใจต่อสิกขา
บอกเลิกสิกขาหมุนกลับคืนไปสู่เพศต่ำแห่งคฤหัสถ์.
ข้อว่า “เสียงโห่ร้องของข้าศึก” สำหรับภิกษุนั้นได้แก่อะไรเล่า ?
ภิกษุ ท. ! ในกรณีนี้คือ ภิกษุอยู่ป่า หรืออยู่โคนไม้ หรืออยู่เรือนว่าง,
มีมาตุคามเข้าไปชวนระริกซิกซี้ สรวลเสหัวเราะเสียงดัง ยั่วเย้า.
ภิกษุนั้นถูกมาตุคามชวนระริกซิกซี้ สรวลเส หัวเราะ เสียงดัง
ยั่วเย้าเข้าแล้ว ก็ระย่อท้อถอย ระทมระทด หวั่นหวาดจนสะกดใจไม่อยู่
ไม่อาจจะสืบพรหมจรรย์ต่อไปได้ เปิดเผยถึงความเป็นผู้หมดกำลังใจต่อสิกขา
บอกเลิกสิกขา หมุนกลับคืนไปสู่เพศต่ำแห่งคฤหัสถ์.
ความที่ถูกมาตุคามยั่วยวนกวนใจนี้ ได้ในข้อว่า “เสียงโห่ร้องของข้าศึก” สำหรับภิกษุนั้น.
ภิกษุ ท. ! เปรียบเหมือนนักรบอาชีพประเภทที่ทนต่อผงคลี ทนต่อยอด
ธงชัยได้, แต่พอสักว่า ได้ยินเสียงโห่ร้องของข้าศึกเข้าแล้ว ก็ขวัญหนี
ครั่นคร้าม หวั่นหวาดจนสะกดใจไม่อยู่ ไม่อาจจะเข้าต่อต้านสงคราม ฉันใด ;
ภิกษุ ท. ! เรากล่าวนักบวชนี้ว่า มีนักรบอาชีพชนิดนั้นเป็นคู่เปรียบ ฉันนั้น.
ภิกษุ ท. ! นักบวชบางคนในกรณีนี้เป็นเช่นนี้ เป็นนักบวชที่เปรียบด้วย
นักรบอาชีพประเภทที่สาม มีอยู่ในหมู่ภิกษุ หาได้ในหมู่ภิกษุ.
_____________________
ปญฺจก. อํ. ๒๒/๑๐๑,๑๐๓/๗๕.